Iskorak izvan klasičnih ključeva boje za postizanje što prirodnijih zubnih nadoknada

Boja nastaje tokom međusobnog odnosa svetlosti i objekta, i stoga restorativni kompozitni materijali moraju ispoljavati optička svojstva slična onim koja poseduju prirodna zubna tkiva, gleđ i dentin. Gleđ je svakako najvažnija struktura kada se uzme u obzir njen odnos sa svetlošću, jer ona u potpunosti prekriva dentin kao posebni fiberoptički sistem.
Translucencija i indeks prelamanja kompozitnih materijala takođe su veoma važni i njihove vrednosti trebalo bi da su što bliže vrednostima prirodne gleđi. Brzina kojom svetlost prolazi kroz materijal zavisi od njegove gustine. Ona je veća pri prolasku kroz vazduh nego kroz vodu, i veća kroz vodu u odnosu na metal.
Indeks prelamanja (indeks refraktarnosti) je odnos brzine svetlosti u vakuumu u poređenju sa njenom brzinom u specifičnom medijumu. Indeks prelamanja takođe zavisi i od talasne dužine svetlosti. Na osnovu toga može se smatrati da indeks prelamanja zapravo predstavlja odnos brzine širenja svetlosti kroz materijal u odnosu na brzinu širenja svetlosti u vazduhu.
Što je materijal više optički kompakatan, manja je brzina svetlosti koja kroz njega prolazi. Indeks prelamanja (n) prirodne gleđi je 1.62, dok je prosečni indeks prelamanja kompozitnih i keramičkih restorativnih materijala oko 1.50. Indeks prelamanja stakla je 1.52, što znači da restorativni materijali imaju optička svojstva koja su sličnija staklu nego gleđi. Ova činjenica stvara probleme u ostvarivanju odgovarajućeg odnosa između translucencije i svetline (value), jer se sa povećanjem debljine materijala smanjuje njegova svetlina (npr. efekat stakla), dok se sa prirodnom gleđi događa upravo suprotan fenomen.
Inovacija u restorativnoj stomatologiji
Ena HRI (Micerium S.p.A., Avegno, Italy), kompozitni materijal za gleđ, zahvaljujući svom indeksu prelamanja koji iznosi 1.62, ispoljava optička svojstva veoma slična prirodnoj gleđi (slika 1), dok se povećanjem njegove debljine takođe povećava i svetlina ispuna (slika 2).

   Sa ovakvim gleđnim restorativnim materijalom moguće je bolje kontrolisati odnos između translucencije i svetline ispuna i postići efikasniji estetski rezultat, jer svetlost zapravo prolazi kroz dva materijala (prirodnu gleđ i kompozitni materijal), koji imaju identičan indeks prelamanja. Na taj način ne postoji problem skretanja svetlosti, što se sa kliničkog aspekta manifestuje pojavom sive linije na ivici ispuna. Štaviše, kada su u pitanju nadoknade koje zahvataju slobodnu sečivnu ivicu, ovaj materijal se savršeno optički uklapa, zamenjujući prirodnu svetlu gleđ bez upotrebe dentinske boje kao osnove. Ovo je nemoguće postići sa drugim kompozitnim materijalima trenutno dostupnim na tržištu (slike 3 i 4).

   Viši nivo analize boje zuba
Boja zuba se u stomatologiji obično određuje na osnovu ključa boja koji je zasnovan na teoriji američkog slikara Alberta Henrija Mansela (Albert Henry Munsell) iz 1898. godine, a koju je za potrebe stomatologije 1930. godine adaptirao Klark (Clark). Prema ovoj teoriji, boja je definisana pomoću sledeća tri parametra: ton boje (hue), zasićenost (chroma) i svetlina (value) (slika 5).

Ton boje je osnovna boja, nijansa zuba, chroma parametar je stepen zasićenja osnovne nijanse, a value parametar predstavlja stepen svetline (sjaja).
Klasični VITA ključ boja čine zapravo četiri osnovne nijanse (hue) (A, B, C, D) i četiri stepena zasićenosti (chroma) svake nijanse.
Boja zuba, zapravo, predstavlja rezultat kompleksne interakcije brojnih faktora koji proističu iz interakcije između gleđi i dentina, s jedne, i svetlosti, s druge strane, u toku prelamanja i odbijanja svetlosti koja prolazi kroz različite sredine. U zoni gleđi svetlost kraćih talasnih dužina bliska belim i plavičastim nijansama dominira, dok su veće talasne dužine iz zone žućkasto-narandžastog dela spektra karakteristične za dentin.
Boja zuba je kompleksna rezultanta dejstva nekoliko različitih faktora koji se moraju pažljivo analizirati kako bi se razumela jedinstvena svojstva koja karakterišu boju zuba svakog pojedinačnog pacijenta, dok precizno podudaranje boje zuba i restorativnog materijala izgleda nemoguće upotrebom konvencionalnih metoda. Da bi se odredila boja zuba, neophodno je napustiti upotrebu klasičnih ključeva boja, a zajedno sa njima sve uobičajene tehnike i navike određivanja boje, i preći na viši nivo analize boje zuba. Ovaj pristup nazivam teorijom boje doktora Vaninija.
Boja zuba koju mi obično vidimo zapravo je u funkciji fizičkih osobina dentina i gleđi i njihove interakcije sa svetlošću.
Teorija koju sam razvio uključuje detaljnu analizu svake komponente od značaja za boju zuba. Vrednost svake komponente može biti zabeležena upotrebom specifičnih dijagrama za boje, a zatim reprodukovana odgovarajućim materijalom tokom procesa stratifikacije.
Da bi se ispravno odredila boja zuba, stomatolozi moraju biti u stanju da se upuste u dublju analizu strukture zuba i identifikuju pet osnovnih dimenzija boje i hromatski sklad. Da bi se olakšao ovaj proces, potrebna nam je svetlost konstantne temperature koja iznosi 5000° K, za koju je u nekoliko studija pokazano da je idealna za analizu boje (slika 6). Pored toga, upotreba digitalne fotografije je od fundamentalnog značaja za analizu osnovnih dimenzija boje, jer omogućava bržu i podrobniju analizu zuba pomoću računara i preciznije razumevanje različitih dimenzija boje. Smanjenjem ekspozicije slike i povećanjem kontrasta moguće je dobiti bolju vizuelizaciju osnovnih dimenzija boje zuba, što povećava uočavanje ćilibarne i plave nijanse incizalnog oreola.

Sve informacije u vezi sa bojom zuba moraju biti evidentirane na jednostavan način, i autor je sa tim ciljem sačinio poseban grafikon za mapiranje boja koji se koristi za istraživanje i identifikovanje pet osnovnih dimenzija boje, kao i za materijale koji se moraju koristiti kako bi se proizveli odgovarajući efekti. Grafikon boje predstavlja šemu za izradu adekvatnog ispuna, a njegovo pravilno popunjavanje je neophodno zarad postizanja optimalnih restorativnih rezultata.
Prednja strana grafikona (slika 7) sadrži podatke o pacijentu i na njoj se nalaze dve slike oblika zuba koje su plave boje. Pet dimenzija boja je naznačeno na levoj strani grafikona, dok se na desnoj nalaze mesta za opis kompozitnog materijala koji će biti korišćen (gleđna i dentinska boja) kako bi se postigao hromatski sklad dimenzija boje.
Na poleđini grafikona (slika 8) nalaze se polja kojima se označava intenzitet, opalescencija i karakterizacija. Svaka od navedenih dimenzija mora biti u skladu sa starosnom dobi pacijenta, a svaka životna dob podrazumeva specifične vrednosti dimenzije boja, kada su u pitanju oblik i hromatski sklad.
Prva dimenzija boje koju je neophodno odrediti jeste osnovna boja (basic chromaticity, BC), koja zapravo potiče od dentina i određuje se na srednjoj trećini krunice zuba upotrebom ključa boja napravljenog od istog kompozitnog materijala koji će se koristiti za izradu ispuna i stratifikaciju. Sa leve strane beleži se ova osnovna nijansa, dok se dentinske boje, koje će biti korišćene prilikom izrade ispuna, označavaju sa desne strane.

   Za svaku starosnu dob predviđaju se tri osnovne nijanse, dve čiste i jedna hibridna. Za mlađe osobe karakteristične su osnovne nijanse u opsegu od 1 do 2 (1-1.5-2), za odrasle osobe nijanse od 2 do 3 (2-2.5-3), dok se za osobe starije životne dobi koriste nijanse u opsegu od 3 do 4 (3-3.5-4).
Oblik dentinske mase i kontura mamelona koja će se reprodukovati takođe moraju biti definisani.
Druga dimenzija boje koju treba zabeležiti jeste svetlina, odnosno sjaj gleđi, čije će vrednosti biti više kod mlađih osoba (3), srednje kod odraslih (2), i niske kod starijih ljudi (1). Evaluacija ovog parametra može biti sprovedena upotrebom crno-bele digitalne fotografije.
Da bi se odredio intenzitet boje, opalescentnost i karakterizacija, fotografija se poredi sa poleđinom grafikona boje, a ovde je korisno da se analizira slika koja je izložena nedovoljnoj ekspoziciji, kao i slika sa pojačanim kontrastom. Jači intenzitet boje sreće se prvenstveno kod mladih osoba, i to najčešće kao tip 1 (tačkastog oblika) i tip 3 (oblika pahuljice). Kod odraslih osoba i starijih ljudi najčešće se sreću intenziteti boje tip 2 (oblačići) i tip 4 (horizontalne trake).
Što se opalescencija tiče, one se kod mladih osoba javljaju u sivoplavim nijansama tipa 1 (mamelon) i tipa 2 (podeljeni mamelon); kod odraslih se javljaju takođe u sivoplavim nijansama, ali drugačijeg oblika, tipa 3 (nalik češlju) i 4 (nalik prozorčiću); kod starijih osoba se javljaju opalescencije ćilibarne boje tipa 5 (nalik mrljama).
Karakterizacije koje su najčešće prisutne kod mlađih osoba su mameloni (tip 1), koji mogu biti beli ili nijanse ćilibara, čime se stvara jasno vidljiva linija razgraničenja od opalescencija i incizalna ivica (tip 3), koja je istaknuta beličastom linijom ili linijom ćilibarne nijanse. Kod starijih osoba najčešće su prisutne sledeće karakterizacije: jedna ili više horizontalnih traka sa prisutnim beličastim ili ćilibarnim tonalitetom koji se širi i u interproksimalnu zonu; zatim ćilibarna ili smeđa karakterizacija nalik mrlji (tip 5) koju stvara tamno pigmentisana fisura ili bela neprozirna naprslina. Kod pacijenata srednje životne dobi moguće je susresti svih pet navedenih tipova karakterizacija (slika 9).

Podudaranje sa anatomskom stratifikacijom prilikom restorativnih procedura
Moja tehnika anatomske stratifikacije zapravo oponaša anatomiju zuba, nadoknađujući dentin i gleđ na njihovim autentičnim anatomskim lokalizacijama i identičnoj debljini, kako bi se postigla izrada ispuna od kompozita koji je što sličniji strukturama zuba. Tehnika stratifikacije (slaganja slojeva) za restoraciju klase IV podrazumeva nadoknadu palatinalne i interproksimalne gleđi, zatim nadoknadu dentinske mase i vestibularne gleđi (slike 10a-10b i 11a-11b).

Slaganje slojeva kompozita vođeno je grafikonom za boje, koji mora biti ispunjen zajedno sa svim karakteristikama dimenzija boje zuba pre započinjanja restorativne procedure. Ovo će omogućiti da slaganje slojeva kompozita obezbedi: smanjenje zasićenosti boje od cervikalne ka incizalnoj trećini, i od palatinalne ka bukalnoj površini zuba, na harmoničan i kontrolisan način; ispoljavanje kontrasta u incizalnoj zoni između dentinske strukture, slobodne gleđi i tame usne duplje; difundovanje svetlosti unutar zuba. Sve ove karakteristike zajedno daju trodimenzionalni prirodni izgled zubnoj nadoknadi.
Za rekonstrukciju pravilnog anatomskog položaja palatinalne gleđi, kod restoracija klase IV preporučuje se korišćenje silikonske matrice/ ključa kako bi se sa palatinalne strane podržala adekvatna aplikacija gleđne boje koja čini palatinalni zid nadoknade.
Silikonski ključ može biti načinjen u laboratoriji na modelu u vosku ili direktno u ustima upotrebom silikonske otisne mase srednje gustine, nakon izrade privremenih ispuna na posušenim zubima koje se samo grubo anatomski oblikuju odgovarajućim borerima. Kada se silikonska otisna masa u potpunosti veže, privremena nadoknada se ukloni, a silikonski ključ prisloni sa palatinalne strane da u potpunosti naleže na zube. Zatim, uklanja se vestibularni deo silikonskog ključa kako bi se omogućio bukalni pristup prilikom izrade nadoknade.
Nakon uklanjanja starog ispuna (slike 12 i 13), zub treba izolovati koferdamom, adekvatno postaviti silikonski ključ, a zatim pripremiti kavitet u skladu sa principima adhezivne restoracije. Kod restoracija IV klase, idealna preparacija ivica kaviteta trebalo bi da bude u obliku stepenika pod uglom od 90° kada su u pitanju palatinalne i interproksimalne ivice, dok je poželjan oblik bukalnih ivica kaviteta uzani polužleb.
Ivice kaviteta se prvo obrađuju upotrebom grubih dijamantskih borera, potom okruglih – za stvaranje polužleba, i cilindričnih za demarkaciju oblika stepenika. Ivice se dodatno fino obrađuju borerima istih oblika, ali finije strukture, a zatim poliraju silikonskim gumicama, jer glatka površina omogućava dobro razlivanje adheziva kao i dobru adaptaciju kompozitnog materijala uz ivice kaviteta (slike 14 i 15).

12 13

14 15

16

Izrada restoracije IV klase započinje postavljanjem gleđne boje na palatinalnu/lingvalnu površinu silikonskog ključa pre njegovog unošenja u usta. Sloj kompozita za gleđ treba da bude nanesen u debljini koja je približna debljini prirodne gleđi koju nadoknađuje, ali da ne zalazi u interproksimalne zone. Ključ zagrižaja se koristi da bi se obezbedilo dobro naleganje, a zatim se uklanja kako bi se sprovela svetlosna polimerizacija.
Celuloidna tračica i kočić koriste se za restoraciju interproksimalnih zidova istim gleđnim kompozitnim materijalom koji je korišćen za nadoknadu palatinalne gleđi (slika 16). Kada se ova dva koraka u restoraciji završe, kavitet kompleksnog oblika dobija jednostavni školjkasti oblik, čije konture i debljinu treba proveriti i eventualno korigovati pre nastavka restoracije. Zapremina nedostajuće zubne supstance koju treba nadoknaditi sada je sasvim uočljiva i veoma je lako golim okom kontrolisati sve faze slaganja slojeva dentinskog kompozita.
Za restoraciju nedostajuće dentinske mase, broj neophodnih slojeva dentinske kompozitne mase korelira sa veličinom preparacije: potrebna je jedna porcija za male ispune, dve za srednje i tri za velike restoracije. Na svakom zubu moguće je uočiti tri različita nivoa zasićenosti boje: visoku zasićenost u cervikalnoj trećini, nižu u srednjoj i nisku u incizalnoj. Zbog toga, moraju se koristiti jedan ili više dentinskih kompozita sa rastućom saturacijom kako bi se reprodukovale ove promene u zasićenosti boje, sve u zavisnosti od veličine kaviteta. Na primer, ukoliko je osnovna zasićenost restoracije UD2, potrebno je koristiti UD2 dentinski kompozit za mele kavitete; UD2 i UD3 za srednje; i UD2, UD3 i UD4 za velike kavitete (Ena Hri, Micerium S.p.A., Avegno, Italy).
Ovakvim pristupom omogućeno je stvaranje snažnog zasićenog jezgra koje sprečava gubitak zasićenja kada se preko njega nanese sloj gleđnog kompozita na vestibularnu površinu, i stvara se efekat smanjenja zasićenosti boje od cervikalne ka incizalnoj trećini i od palatinalne površine ka bukalnoj. Kada su u pitanju veliki kaviteti, slaganje kompozitnih slojeva započinje na cervikalnoj ivici preparacije postavljanjem dentinskog kompozita visokog stepena zasićenosti. U našem slučaju, postavlja se materijal UD4, a zatim svetlosno polimerizuje. Nakon toga se preko njega i cervikalno od prethodnog sloja postavlja UD3 dentinski kompozit sve do polužleba koji predstavlja demarkaciju preparacije incizalno, a onda se i ovaj sloj svetlosno polimerizuje. Ova dva sloja se u potpunosti prekrivaju dentinskim materijalom UD2 koji se takođe prostire do polužleba granice preparacije, ali i spušta sve do incizalne ivice. Ukoliko su prisutni mameloni, potrebno je otvoriti uzdužne brazde kako bi se stvorio oblik oreola (slika 17). Na ovaj način omogućeno je stvaranje hromatske kompozicije dentinske mase različitog stepena zasićenja i balansiranim smanjenjem saturacije koja je prisutna i kod prirodnih zuba.
Karakterizacije, zone intenzivnijih nijansi i opalescencije postavljaju se nakon postavljanja dentinske mase, a pre vestibularnog sloja gleđi. Najvažnije karakterizacije su zapravo mameloni na incizalnoj ivici (slika 18) koji se stvaraju upotrebom belih i ćilibarnih nijansi (IW i OA, Ena Hri, Micerium S.p.A, Avegno, Italy).

17 18

19

Nakon rekonstrukcije mamelona i karakterizacije ivica, reprodukuju se opalescencije korišćenjem specijalnog kompozitnog materijala (OBN, Ena Hri, Micerium S.p.A, Avegno, Italy), koji se postavlja između mamelona i zone koja se nalazi između incizalne ivice i dentinskog kompozita (slika 19), kako bi se reprodukovao oblik prirodnog oreola zuba. Na kraju, reprodukuju se zone intenzivnijeg sjaja u obliku definisanom popunjavanjem grafikona boja, korišćenjem belog neprovidnog kompozitnog materijala (IWS, IM, Ena Hri, Micerium S.p.A, Avegno, Italy).
Važno je imati na umu da se, kada se postavljaju različiti slojevi kompozitnog materijala kako bi se nadoknadila dentinska masa, reprodukovale karakterizacije, opalescencije i zone jačeg sjaja, mora ostaviti dovoljno prostora za kompozitni materijal za vestibularnu gleđ, koja je tanja u cervikalnom delu, a deblja na incizalnoj ivici, sa prirodnom vertikalnom konturnom linijom koja podražava prirodni oblik zuba.
Tehnika slaganja slojeva završava se postavljanjem sloja gleđnog kompozitnog materijala, koji se mora koristiti da bi se postiglo podražavanje svih prelaznih linija prisutnih kod prirodnog zuba, odnosno da bi se reprodukovao model makroteksture (žlebovi, pukotine i udubljenja), kao i mikroteksture zuba. Navedeno oblikovanje vrši se upotrebom četkice kako bi se kreirale razvojne linije vidljive na površini gleđi prirodnih zuba (Slika 20a-20b, 21).

Kada je poslednji sloj gleđnog kompozita polimerizovan, a pre procesa finiranja i poliranja, preporučljivo je prekriti čitavu površinu restoracije slojem glicerinskog gela i još jednom ponoviti proceduru svetlosne polimerizacije kako bi se eliminisao kiseonikom inhibirani sloj i obezbedila potpuna polimerizacija ispuna.
Protokol za finiranje i poliranje kompozitnih ispuna
Postupak restorativne procedure okončava se finiranjem i poliranjem, što je veoma važno, jer se pomoću njih stvara idealan odnos između svetlosti i zuba, a upravo je to od suštinskog značaja za postizanje željenih estetskih rezultata. Zatim, finiranje i poliranje zuba sprečavaju akumulaciju plaka i procese starenja materijala. Finiranjem se definišu oblik, dimenzije i kontura restoracije. Poliranjem se postiže sjaj ispuna, oblikuju detalji površine definisani procesom finiranja.
Finiranje treba započeti korigovanjem oblika upotrebom dijamantskih borera srednje finoće (30 do 40μm). Zatim treba finirati vertikalnu konturu prateći anatomiju zuba, upotrebom borera pod tri različita ugla u zavisnosti od trećine krunice zuba koju obrađujemo: cervikalna, srednja, incizalna (slika 22).

Finiranje horizontalne konture zuba obavlja se na sledeći način: koriguju se oblik i dužina incizalne ivice i uglova, finira se interproksimalna unutrašnja ivica korišćenjem abrazivnih tračica, dok se interproksimalna spoljašnja ivica finira korišćenjem dijamantskih borera srednje finoće. Ovaj korak je veoma važan, jer je pravilan položaj prelaznih linija (npr. ugao kojim se definiše prelaz od interproksimalne ivice ka bukalnoj površini) od presudnog značaja za estetsku integraciju i percepciju nadoknade.
Nakon korigovanja oblika, finira se makrotekstura pomoću dijamantskih borera srednje finoće ili borera sa više sečiva kako bi se stvorili žlebovi i udubljenja. Razvojne linije gleđi (mikrotekstura) stvaraju se korišćenjem tačkastog zelenog kamena kojim se nežno zagrebe površina gleđi (slika 23).

Poliranjem se ostvaruje sjaj površine restoracije. Najbolji način za poliranje restoracija jeste korišćenje paste sa dijamantskom prašinom i četkica sa kozjom dlakom, čime neće biti narušeni detalji makro i mikroteksture. Poliranje treba započeti pastom sa česticama dijamanta dimenzija 3μm, a zatim preći na vodeni sprej koji sadrži čestice dijamanta dimezija 1μm (slike 24 i 25, Shiny System-Micerium S.p.A., Avegno, Italy).

Poliranje interproksimalnih zidova vrši se abrazivnim tračicama rastuće finoće i pastama sa dijamantskim prahom. Visoki sjaj može se postići pomoću paste aluminijum-oksida i rotirajućih abrazivnih diskova, pri čemu se radi prvo bez vode uz mali broj obrtaja, a zatim se broj obrtaja povećava, ali uz obilno vodeno hlađenje i bez pritiska na površinu restoracije. Kada su procedure finiranja, poliranja i postizanja visokog sjaja završene, može se smatrati da je završena procedura postavljanja kompozitnog ispuna (slike 26 i 27).

Učenje Vanini filozofije
U okviru obrazovnog centra u San Fedeleu Intelvi, u Italiji (San Fedele Intelvi, Italy), blizu jezera Komo, organizuje se nekoliko kurseva u vezi sa restorativnim procedurama, kako prednjih zuba, tako i zuba u bočnoj regiji, direktnim i indirektnim tehnikama. (slika 28). Tokom ovih kurseva, polaznici mogu asistirati u živoj demonstraciji na pacijentu i učestvovati u tzv. hands-on sesijama na modelu kako bi isprobali materijal koji se koristi za nadoknade, uz demonstraciju pristupa „pet dimenzija boje“ (slika 29).

 

Beleška urdeništva: sažeta verzija ovog članka štampana je u časopisu Dental Tribune US Edition, Vol 7, No2, u februaru 2012.g.

 

Slike:

Slika 1. Uzorak prirodne zubne gleđi (sa leve strane) i kompozitnog materijala Ena Hri UE2 (Micerium S.p.A. Avegno, Italy) (sa desne strane). Oba uzorka su debljine 1 mm i pokazuju veoma sličan ton boje i prozirnost.
Slika 2. Uzorci materijala za gleđ Ena Hri UE2 naneti u slojevima rastuće debljine preko dentinskog kompozita UD3. Ena Hri kompozitni materijal za gleđ, zahvaljujući svom indeksu prelamanja koji iznosi 1.62, ispoljava optička svojstva veoma slična prirodnoj gleđi, dok se povećanjem njegove debljine takođe povećava i svetlina ispuna.
Slike 3, 4. Fraktura incizalne ivice. Gleđ je rekonstruisana korišćenjem samo Hri kompozitnog materijala za gleđ UE2, čime se postiže odličan estetski rezultat.
Slika 5. Određivanje boje uobičajeno se postiže upotrebom ključa boja koja je načinjen od drugačijeg materijala i koji je drugačije stratifikacije u odnosu na materijal koji će biti korišćen za restauraciju.
Slika 6. Direktno određivanje boje korišćenjem specijalne lampe koja emituje svetlost stabilne boje čija je temperatura 5000 K.
Slika 7. Prednja strana vaninijevog grafikona boja.
Slika 8. Poleđina vaninijevog grafikona boja.
Slika 9. Grafički prikaz tehnike “pet dimenzija boje” prema Lorenci Vaniniju.
Slike 10a, 10b, 11a, 11b. Valjano urađena estetska restauracija odražavaće pravilo “pet dimenzija boje” na prirodan način.
Slike 12, 13. Prikaz bukalne i lingvalne površine prethodne kompozitne restauracije.
Slike 14, 15. Preparacija ivica kaviteta: bukalno polužleb, a interproksimalno i palatalno oblik stepenika.
Slika 16. Palatalni i inteproksimalni zid čine okvir u koji će se nanositi dentinska masa.
Slika 17. Nanošenje dentinske mase u tri sloja (stratifikacija) korišćenjem materijala UD5, UD3, UD2. S obzirom da je osnovna zasićenost hibridna (2,5), prvo se nanosi sloj UD5 umesto UD4 materijala da bi se postiglo povećanje zasićenosti od pola stepena.
Slika 18. Karakterizacija ivice sa IW i OA kompozitnim materijalima.
Slika 19. Materijal prirodne opalescencije OBN nanosi se u interproksimalne žljebove i između mamelona. Finalno se nanosi sloj UE2 u debljini od 0.6 mm.
Slike 20a, 20b: Prikaz završene restauracije nakon poliranja.
Slika 21. Smanjenje ekspozicije i povećanje kontrasta prilikom fotografisanja omogućuje bolji prikaz dimenzija boje i pojačava tonove boje ćilibara i plave nijanse incizalne aure.
Slike 22-27. Faze finiranja i poliranja.
Slike 28, 29. Obrazovni centar u mestu San Fedele Intelvi na jezeru Komo u Italiji, u kojem se organizuje nekoliko kurseva obuke za restauracije zuba u prednjoj i bočnoj regiji.